Przypadkowo wybrana książka. Przyjemne zaskoczenie. Łagodne, poetyckie preludium do zbliżającej się nieuchronnie jesieni. Idealne pożegnanie lata.

Nie znam twórczości Orłosia, w zasadzie nawet nie potrafiłam go do tej pory umiejscowić w polskiej prozie, czym oczywiście nie ma się co chwalić. Poczytałam jednak trochę o tym prozaiku i już wiem coś więcej, poza tym, że to literat i ma sławnego syna, co było moją wiedzą (nadużycie!) wyjściową.

Powieść jest krótka, bo liczy sobie niespełna 150 stron. Głównym bohaterem jest 69-letni Józef, który niespodziewanie odbywa podróż w przeszłość. Wszystko za sprawą zapomnianych już dwóch listów od pewnej dziewczyny, z którą spotykał się podczas wakacji, spędzanych corocznie nad morzem. Były lata 50. Oni mieli po 17 lat, ona zaszła w ciążę, on o niej zapomniał...
Nie obawiajcie się, nie zdradziłam Wam tajemnic fabuły, bo o tym związku można przeczytać już na drugiej stronie książki.

Józef postanawia pojechać nad Mierzeję Wiślaną, by ... no właśnie? Po co? Nie wie tego do końca bohater, nie wie i czytelnik. I to jest właśnie cecha charakterystyczna powieści: pełno w niej niedopowiedzeń, które w naturalny sposób łączą się z nostalgiczną atmosferą panującą w "Letniku z Mierzei".
Tutaj niewiele się dzieje, nie ma nagłych zwrotów akcji, nie ma spektakularnych wydarzeń. Jest za to wyznanie starego człowieka, który stara się sam przed sobą znaleźć usprawiedliwienie tego co zrobił, czego zaniechał. Wyjazd okazuje się być impulsem do spowiedzi, do podsumowania całego dotychczasowego życia. Melancholijnego podsumowania.

Powieść pozbawiona wabików w postaci dynamicznych wątków, jest mimo wszystko niezmiernie wciągająca. Trudno było mi się oderwać. Może to ta, tak sugestywnie oddana, atmosfera wczesnej jesieni w sennym, polskim miasteczku? A może to kwestia empatii, którą odczuwałam w stosunku do głównego bohatera? Józef jest przeraźliwie samotny, towarzyszy mu niczym nieodłączny cień, przygnębiająca pustka. I od któregoś momentu - ja.

"Letnik z Mierzei" zaskoczył mnie i tym, że ta bolesna konfrontacja przeszłości z teraźniejszością, wywołała tyla refleksji, o które się raczej nie podejrzewałam, sądząc, że "mam jeszcze czas, jeszcze jestem młoda". To może być groźna iluzja, nie sądzicie?

Ta historia to dla mnie opowieść o nieuchronności przemijania, o niemożności dokonywania zmian w zastygłym i uformowanym już czasie przeszłym. Ale paradoksalnie, ta sama niedostępna, jak by się mogło zdawać przeszłość, nagle staje się płynna, delikatnie falująca pod wpływem wspomnień. Pozwala bohaterowi w pewien sposób na powrót. Czy to przyniesie mu ukojenie? Da rozgrzeszenie?


Styl jest zadziwiająco oszczędny. Krótkie, proste zdania, częste powtórzenia, nadają właściwy ton tej historii. Treść jest, moim zdaniem niezwykle bogata,poetycka, więc jak sądzę owa forma wypowiedzi została wybrana w ramach przeciwwagi. Chyba trudno wyobrazić sobie lepsze rozwiązanie.

"Letnik z Mierzei" kojarzy mi się z unoszącymi się w powietrzu nitkami babiego lata. Przygnębiający to widok, bo niesie w sobie zapowiedz końca, ale przy tym niezwykle piękny.

Gorąco polecam.